Najwcześniejsze informacje o Grodziszczu dotyczą założenia zamkowego. Gród Gramolin wymieniony został w bulli Hadriana IV w 1155 roku wśród kasztelańskich warowni południowego pogranicza Śląska. Nie jest wykluczone, że zamku w Grodziszczu dotyczy też wzmianka w dokumencie z 1250 roku, w którym wymieniony jest kasztelan Jan na zamku Grodez. Budowla obronna znajdowała się na niewielkim wzniesieniu otoczonym zalewowymi łąkami w meandrze rzeki Piławy. Ruiny zamku widoczne były jeszcze w XVII wieku, a obecnie zarysowują się relikty urządzeń obronnych.

Grodziszcze było wsią trójdzielną: składała się z części kapitulnej, Grodziszcza Dolnego oraz Grodziszcza Górnego.

W 1288 roku Grodziszcze było wsią książęcą. 3 stycznia tegoż roku książę Henryk IV ufundował w Grodziszczu dwie prebendy lub kanonie dla kolegiaty p.w. św. Krzyża we Wrocławiu. Stąd do tej kościelnej części miejscowości odnosiło się określenie Kapitel oraz później Königlich. Prebendarzami w 1785 roku byli Bemhard Franz Matuschka oraz Johann Christoph Myschkowsky. W tej części miejscowości znajduje się kościół parafialny p.w. św. Anny, wzmiankowany po raz pierwszy w dokumencie biskupa Tomasza z 1259 roku. W 1343 roku wymieniony został tutejszy proboszcz Nikolaus. Obecna budowla wzniesiona została w pocz. XVI wieku (w 1506 roku został ufundowany dzwon), przebudowana w XVIII wieku. Jest to budowla orientowana, jednonawowa z prezbiterium krytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym; kościół kryty dachem dwuspadowym. Nad korpusem nawy umieszczona została ośmioboczna sygnaturka. Mur z kamienia łamanego okalający cmentarz pochodzi z XVI wieku, dekoracja trójkątnego frontonu bramy jest XVII-wieczna. Zachowane piwnice oraz partie przyziemia plebanii wskazują na budowę pierwotnego budynku w XVI wieku, przebudowywanego w XVIII i XIX w.

Według opisu Zimmermanna w tej części miejscowości spośród 673 mieszkańców było 26 kmieci, 6 zagrodników i 68 komorników. W 1785 roku w części kapitulnej znajdowała się zagroda plebańska i szkoła. W 1830 roku ta część Grodziszcza była dwudzielna; jedna część była królewska, druga należała do Krzyżowej; w 1845 roku funkcjonowały browar, gorzelnia, cegielnia, 122 tkalnie bawełny i 6 lnu.

W kapitulnej części Grodziszcza sołectwo dziedziczne istniało od 1696 roku: w latach 1876-1891 jego właścicielem byt Franz Habel. w latach 1898-1912 Georg Habel, od 1917 r. Manna Habel, w 1930 roku Maria Habel i Magdalena Felimann z domu Habel, w 1937 r. - Maria Habel.W 1873 roku młyn parowy znajdował się w posiadaniu Mühsam & Bielschofski.

1.12.1742 roku dla gminy ewangelickiej Górnego Grodziszcza, Dolnego Mościska, Krzyżowej i Wieruszowa król pruski Fryderyk II wydał pozwolenie na budowę w Grodziszczu ewangelickiego zboru. Na prowizoryczny kościół zaadaptowano stodołę, gdzie pierwsze nabożeństwo odbyło się 6.01.1743 roku. Kamień węgielny pod nowy zbór ewangelicki (wznoszony w konstrukcji szachulcowej) położył Paul Friedrich von Dresky 24.04.1743 roku. W nowej świątyni pierwsze nabożeństwo odbyło się 17.12.1743 roku. Pierwszym pastorem był Heinrich Menzel. Budynek domu parafialnego ukończono w 1744 roku, natomiast szkoły w 1747 roku. W 2 ćw. XIX wieku podjęto starania o budowę wieży. O wsparcie finansowe do króla Prus wystąpiła dziedziczka Górnego Grodziszcza J. von Frankenberg und Ludwigsdorf. Kamień węgielny pod budowę nowej wieży położono 21.03.1873 roku. Budowę prowadził radca budowlany Gandtner. Budowę ukończono 4.11.1784 roku. Zbór wraz z wieżą został rozebrany w latach 60.-70. XX w.

Historia własności dóbr w Górnym Grodziszczu

W 1470 roku ta część wsi należała do braci Tristana i Georga von Seidlitz. W 1538 roku dobra pozostawały w posiadaniu Achatiusa von Seidlitz, w 1548 r. właścicielem był Nikolaus von Seidlitz i George von Reibnitz, w latach 1550-1568 Hans von Seidlitz, w 1587 r. - Christoph von Seidlitz, w 1594 roku Heinrich von Seidlitz, w 1607 roku Melchior von Gellhom, w 1614 r. � Heinrich von Peterswalde, w 1620 r. - Friedrich von Kuhl, w 1624 r. - Bemhard von Sack, w 1655 r. - Hans von Kuhl, następnie Abraham von Peterswalde. W 1720 i w 1732 roku dobra należały do Hansa Georga von Dresky, później do jego syna Paula Friedricha von Dresky, w 1785 roku do jego żony. W 1870 właścicielką dóbr była panna von Frankenberg, w 1876 roku Elise von Gossier z domu von Schönitz z Kłody Małej (koło Góry), w latach 1877-1921 Pauł Arnold, w latach 1922-1937 Edith Heinzel z domu Arnold.

W dworze w Górnym Grodziszczu w dniach 1-6 czerwca 1813 roku podczas kampanii antynapoleońskiej mieściła się kwatera główna zjednoczonych monarchów cara Aleksandra I, króla pruskiego Fryderyka III i księcia Wilhelma pruskiego oraz dowódców prusko-rosyjskich sił koalicyjnych: gen. G.L. von Blüchera, szefa jego sztabu gen. A.N. von Gneisenau i gen. Barciay de Tolly. Wydarzenie to upamiętniała tablica inskrypcyjna, niegdyś wmurowana w zewnętrzną ścianę dworu, która zaginęła po ostatniej wojnie.
W Górnym Grodziszczu w 1785 roku znajdowała się pastorówka, szkoła oraz młyn wodny; wieś liczyła 9 zagrodników i 12 chałupników. W 1830 roku także jest mowa o królewskiej komorze celnej, w 1845 roku było tu 13 tkalni bawełny. Do Górnego Grodziszcza należała także kolonia tkacka, założona przed 1785 rokiem, w której było w 1845 roku 27 tkalni.

Historia własności dóbr w Dolnym Grodziszczu

W 1655 r. tutejsze dobra należały do niejakiej pani von Tschimhaus, w 1694 r. właścicielem majątku był Adolph von Seidlitz, w 1718 r. - Johann Friedrich von Lamprecht, cesarski sędzia obwodowy w Jaworze, w 1733 r. - Anna Kunigunda von Dresky z domu baronówna von Eben. w 1742 r. - Ernst Heinrich von Dresky, w 1755 r. - Otto Gottfried von Lieres und Wilkau mł., w 1772 r. - Pauł Friedrich von Dresky, który zakupił dobra w Dolnym Grodziszczu. Krzyżową i Wieruszów. W 1774 r. czasowo właścicielem Dolnego Grodziszcza był niejaki von Thielau, przed 1780 rokiem przedstawiciel rodu von Wippach. W następnych latach historia dóbr w Dolnym Grodziszczu pokrywa się z historią własności w Krzyżowej.

Dobra w Wieruszowie, Krzyżowej i Grodziszczu zostały zakupione w 1772 roku przez Paula Friedricha von Dresky. Później majątek był w posiadaniu Karla Friedricha Wilhelma von Dresky, Carla Heinricha von Dresky, Hansa Georga Friedricha Emila von Dresky, Emi von Dresky z domu Müller. W 1867 roku klucz dóbr został zakupiony przez Helmutha Carla Bemharda von Moitke. Majątek pozostał w posiadaniu rodu do końca ostatniej wojny i był dziedziczony kolejno przez: Wilhelma Adolpha Josepha von Moltke, Heimutha Adolpha Josepha von Moltke, Helmutha Jamesa von Moltke, Freyę von Moltke.

O strukturze ludności w tej części miejscowości wiadomo, że w 1785 roku wieś liczyła 11 zagrodmków. W Dolnym Grodziszczu w 1830 roku czynny był browar; w domowych tkalniach znajdowały się 22 krosna.

Układ przestrzenny wsi:
Grodziszcze jest wsią założoną w dolinie rzeki Piławy, w której układzie nadal jest czytelny podział na trzy części: Grodziszcze Górne, środkową - kapitulną oraz Grodziszcze Dolne. Zespół pałacowy Górnego Grodziszcza znajduje się we wschodniej części miejscowości, na północ od drogi prowadzącej ze Świdnicy do Dzierżoniowa. Pałac wznosi się pomiędzy folwarkiem i otoczonym kamiennym murem granicznym parkiem. Zabudowa folwarku zajmuje dwie strony prostokątnego majdanu gospodarczego.

Pozostałą część Grodziszcza Górnego tworzy zgrupowana w kilku enklawach zabudowa wiejska z budynkami w większości wzniesionymi w 3 pół. XIX w. Przy drodze prowadzącej ze Świdnicy do Dzierżoniowa znajduje się zespół dawnego sołectwa dziedzicznego i młyn. W pewnym oddaleniu od drogi, w kierunku południowym, na wysokim brzegu Pilawy zlokalizowane są zagrody kmiece z zachowanym układem zabudowy w czworobok i szczytowo wzniesionym domem.

W środkowej, dawnej kapitulnej części wsi, czytelny jest układ ulicowy z niewielkim nawsiem, placem przed kościołem. Zespół kościoła katolickiego położony jest na wschodnim krańcu nawsia. na widocznym wzniesieniu, na południowo-zachodnim krańcu znajdował się natomiast zespół kościoła ewangelickiego (większość budynków rozebrano, pozostały jedynie budynki pomocnicze i relikty muru granicznego). Przy lokalnej drodze poprowadzonej w kierunku głównej drogi Świdnica - Dzierżoniów, zachowała się zabudowa założonej przed 1785 rokiem i ostatecznie wykształconej w 2 pół. XIX w. kolonii tkackiej Grodziszcza Górnego. W znacznej odległości od wsi, na południowym stoku wzniesienia zlokalizowany jest dawny cmentarz ewangelicki, obecnie pełniący funkcję cmentarza parafialnego. Na cmentarzu zachowane są obrzeżne szpalery lip i kasztanowców.

Otaczający kościół parafialny cmentarz przykościelny wygrodzony jest kamiennym murem, przed którym znajdują się dwa krzyże pokutne. Od wschodu, przed murem cmentarza przykościelnego urządzono na pocz. XIX w. obsadzony lipami trójkątny skwer z kamiennym Ukrzyżowaniem z 1818 r. Na północ od kościoła, za główną drogą wiejską, wznosi się dawna szkoła katolicka, obecnie podstawowa, w otaczającym od południa teren szkoły kamiennym murze wmurowany jest trzeci krzyż pokutny. Pośrodku skrzyżowania głównej drogi wiejskiej, na północny-zachód od kościoła zachowany jest posadzony dla upamiętnienia wojny roku 1870 dąb.

Zespół pałacowy Dolnego Grodziszcza powiązany funkcjonalnie i krajobrazowe z główną siedzibą właścicieli majoratu dóbr w Krzyżowej jest najdalej na zachód wysuniętą częścią miejscowości. Pierwotnie było to regularne czworoboczne założenie folwarczne z pałacem, później pełniącym funkcję domu zarządcy (zachowana budowla o metryce XVIII-wiecznej). Paląc późnobarokowy z drugiej połowy XVIII wieku wzniesiony został dla rodziny von Dresky zapewne w miejscu istniejącego już wcześniej dworu. Przebudowa mogła nastąpić nie wcześniej, niż w drugiej połowie XVIII wieku. Z tej fazy budowy odczytuje się formy połaci dachowych, układ wnętrz oraz zachowany w fasadzie portal. Modernizacja pałacu nastąpiła najprawdopodobniej w początkach XX wieku. Podczas powojennej modernizacji poza portalem zniszczony został w dużej części wystrój elewacji. W drugiej połowie XVIII wieku został założony przy pałacu ogród.
Poprowadzona po grobli aleja lipowa łączy Grodziszcze Dolne z dobrami w Krzyżowej.

Tabelaryczne zestawienie danych statystycznych: